afb.

De eerste ommuring

Van de situering en constructie van de oudste ommuring van de stad is veel bekend door archeologisch en bouwhistorisch onderzoek. De stadsmuur liep langs de grenzen van een hoog gelegen dekzandrug, die een stevige basis vormde voor het gewicht van het zware massieve bouwwerk. Voor de vestinggracht maakte men gebruik van de waterlopen die van nature langs de dekzandrug stroomden. Ontbrekende delen werden gegraven. Deze eerste ommuring bestond uit een gemetselde constructie van tuf- en baksteen, bestaande uit grondbogen en poeren, met daarop een weergang met kantelen. In de kantelen zaten schietspleten en tussen de kantelen uitsparingen van ongeveer een meter breed (moordgaten). De hoogte van de muur, gerekend vanaf het 13e-eeuwse maaiveld, was ongeveer 7,5 meter. In de muur werden drie hoefijzervormige landpoorten, twee waterpoorten en, voorzover bekend, drie hoektorens geplaatst. Met de bouw van de muur werd kort na de stichting van de stad begonnen, aan het eind van de 12e eeuw. Hij is voltooid rond 1225 en daarmee één van de oudste gemetselde vestingwerken van Nederland.
's-Hertogenbosch binnen de Veste
Artikelen
1983

Hans L. Janssen

De oudste stadsommuring
Van Bos tot Stad (1983) 64
 
2000

H. Hundertmark

De primitieve stadsmuur. De eerste stenen ommuring van de stad 's-Hertogenbosch
? (2000) 104-113